1- Kamu kurum ve kuruluşları neden engelli Devlet memuru istihdam etmek zorundadır?
657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 53 üncü maddesine istinaden yürürlüğe konulan “Özürlülerin Devlet Memurluğuna Alınma Şartları ve Yapılacak Merkezi Sınav ve Kura Usulü Hakkında Yönetmelik” hükümlerine göre kamu kurum ve kuruluşları çalıştırdıkları memur sayısının %3’ne tekabül eden münhal kadroyu engelli istihdamına tahsis etmek ve tahsis ettikleri bu kadrolarda ise engelli istihdam etmek zorundadır.
2- Engelli Memur Alımı Hangi Usullere göre yapılmaktadır?
Kamu kurum ve kuruluşlarının ihtiyacı olan engelli memur alımı Devlet Personel Başkanlığı adına ÖSYM Başkanlığınca yapılan Engelli kamu Personeli Seçme Sınavı (ÖMSS) ve kura usulü ile merkezi yerleştirme şeklinde yapılmaktadır. Kamu kurum ve kuruluşları yukarıda bahsi geçen usuller dışında (naklen atama hariç) kendileri hiçbir şekilde engelli memur alımı yapamaz.
3 – Engelli Kamu Personel Seçme Sınavı (EKPSS) Nedir ?
Kurum ve kuruluşların engelli memur istihdamına tahsis ettikleri kadrolara ortaöğretim, önlisans ve lisans mezunu yerleştirilmesine ilişkin taleplerinin karşılanması amacıyla engel grupları ve eğitim durumları itibariyle yapılan merkezi sınavdır.
4 – Kura nedir?
Kurum ve kuruluşların engelli memur istihdamına tahsis ettikleri kadrolara ilkokul, ortaokul ve ilköğretim mezunu adayların yerleştirilmesine ilişkin taleplerinin karşılanması amacıyla eğitim durumları itibariyle yapılan seçim yöntemidir.
5- Engelli memur istihdamı ile yükümlü bulunan kurum ve kuruluşlar hangileridir ?
1) Genel Bütçe Kapsamındaki Kamu İdareleri,
2) Özel Bütçeli İdareler,
a-Yükseköğretim Kurulu, Üniversiteler ve Yüksek Teknoloji
Enstitüleri,
b-Özel Bütçeli Diğer İdareler,
3) Düzenleyici ve Denetleyici Kurumlar ,
4) Sosyal Güvenlik Kurumları,
5) Döner sermayeli kuruluşlar, kanunlarla kurulan fonlar ve kefalet sandıkları,
6) İl özel idareleri ve belediyeler, il özel idareleri ve belediyelerin kurdukları birlikler ile bunlara bağlı müessese, işletme ve döner sermayeli kuruluşlar,
7) 14/7/1965 tarihli ve 657 sayılı Devlet Memurları Kanununa göre Devlet memuru istihdam eden diğer kamu kuruluşları.
6- Engelli alımı yapılacak Kadrolar Nasıl Tahsis Edilir ?
İlgili kurum veya kuruluşun, yurtdışı teşkilatı hariç, toplam dolu memur kadro sayısının % 3’üne tekabül eden münhal kadro sayısına göre tahsis edilir.
7 – Engellilere tahsis edilecek kadrolar hangi kriterlere göre belirlenmektedir?
1) Kurumların hizmet gerekleri,
2) Eğitim düzeyleri,
3) Hizmet sınıfları,
4) Unvanları,
itibarıyla belirlenmektedir.
8-Engellilerin istihdam edileceği boş kadro bulunmadığı takdirde hangi işlem yapılır ?
İlgili mevzuatına göre boş kadrolarda unvan değişikliği yapılarak gerekli kadrolar temin edilmektedir.
9 – Engellilerin istihdam edileceği birimler kim tarafından belirlemektedir?
Engelli personelin istihdam edileceği merkez, taşra veya döner sermaye birimleri hizmetin gerekleri ve ihtiyaçlar çerçevesinde ilgili kurum veya kuruluşlar belirlemektedir.
10 – Engellilerin istihdam edileceği kadroların nitelikleri nasıl belirlenmektedir?
Kamu kurum ve kuruluşları engelli alımı yapacakları kadroların niteliklerini ve bu kadrolara ilişkin diğer koşulları Devlet Personel Başkanlığınca hazırlanan Nitelik Kod Kılavuzuna göre belirlemektedir.
Kamu kurum ve kuruluşları, engelli memur yerleştirilmesini istediği kadroları için Nitelik-Kod Kılavuzunda belirtilenler dışında ayrıca özel nitelik belirleyemez.
11- Nitelik-Kod Kılavuzu nasıl hazırlanmaktadır?
Milli Eğitim Bakanlığı ve Yükseköğrenim Kurulu Başkanlığının katılımıyla yapılan çalışmalar sonucunda DPB’ce hazırlanmaktadır.
Bu çalışmalarda, eğitim müfredatı bakımından denk ortaöğretim, önlisans veya lisans alan/dal/bölüm ve programları aynı nitelik kodu altında, dengi başka bir alan/dal/bölüm veya program olmaması halinde ise tek bir kod altında toplanmaktadır. Ayrıca kamu kurum kuruluşlarından gelen talepler doğrultusunda özel koşullara ilişkin nitelik kodu belirlenmektedir.
12- Nitelik-Kod Kılavuzunda kadrolara ilişkin hangi kodlar yer almaktadır?
1) Eğitim durumuna ilişkin alan/dal/bölüm ve program adları ile bu alan/dal/bölüm ve programların yer aldığı nitelik kodları,
2) Cinsiyete ilişkin nitelik kodları,
3) Diğer özel koşullara ilişkin nitelik kodları (bonservis, sertifika, yeterlik belgesi, yabancı dil seviyesi veya benzeri belgelere ilişkin nitelik kodları) yer almaktadır.
13- Kurumlarca engelli memur alımı yapılacak kadrolar için nereye ve ne şekilde bildirimde bulunulması gerekmektedir?
Kamu kurum ve kuruluşlarınca bir sonraki yıl için engelli memur alımı yapılacak münhal kadrolarını;
Devlet Personel Başkanlığından alınacak şifre ile bu kuruma ait resmi internet sitesindeki “DPB e-Uygulama” kısmının “Engelli Personel İşlemleri ” başlıklı bölümünde yer alan “EKPSS veya Kura Sonucuna Göre Yerleştirme Yapılması Talep Edilen Kadrolara İlişkin Bilgi Formu”ndaki bilgi alanlarının eksiksiz olarak doldurulması suretiyle, ilgili yılın Ekim ayı sonuna kadar elektronik ortamda bildirilmesi gerekmektedir.
14 – Elektronik ortamda kadro bildirimi yapılırken
hangi hususlara dikkat edilmesi gerekmektedir?
Kurum ve kuruluşlarca elektronik ortamda engelli alımı talep edilirken; kadroların boş kalmaması ve bu kadrolara ilişkin nitelik ve koşulların mevzuata, Nitelik-Kod Kılavuzuna ve hizmet gereklerine uygunluğunun sağlanması için aşağıda belirtilen hususlara uyularak kadro bildiriminde bulunulması gerekmektedir.
Kura için kadro bildiriminde bulunulurken;
Kura’da eğitim durumu itibariyle talep edilecek: 15 ila 12 nci
dereceli kadrolar için, Nitelik-Kod Kılavuzundaki 999 İlkokul,
1000 Ortaokul ve 1001 İlköğretim kodu;
11 inci dereceli kadrolar için, 1000 Ortaokul ve1001 İlköğretim kodu birlikte kullanılacaktır.
EKPSS için kadro bildiriminde bulunulurken;
1) Ortaöğretim düzeyinin talep edildiği kadrolardan; belirli bir
ortaöğretim alan şartını gerektiren 12 ila 9 uncu dereceli kadrolar için
Nitelik-Kod Kılavuzundaki ilgili lise dengi mesleki veya teknik öğrenim
alanının yer aldığı kod, belirli bir ortaöğretim alanından mezun olma
şartını gerektirmeyen 13 ila 10 uncu dereceli kadrolar için “2001
Ortaöğretim kurumlarının herhangi bir alanından mezun olmak” kodu,
kullanılacaktır.
EKPSS için kadro bildiriminde bulunulurken;
2) Önlisans eğitiminin talep edildiği kadrolardan; belirli bir önlisans
programını gerektiren 10 ila 7 nci dereceli kadrolar için Nitelik-Kod
Kılavuzundaki ilgili önlisans programının yer aldığı kod, 9 ila 6 ncı
dereceli teknik hizmetler sınıfına ait kadrolar için ilgili önlisans
programının yer aldığı kod, belirli bir önlisans programını gerektirmeyen
kadrolar için “3001 Herhangi bir önlisans programından mezun olmak”
kodu kullanılacaktır.
EKPSS için kadro bildiriminde bulunulurken;
3) Lisans eğitiminin talep edildiği kadrolardan; belirli bir lisans Programını gerektiren 9 ila 6 ncı dereceli kadrolar için Nitelik-Kod Kılavuzundaki ilgili lisans programının yer aldığı kod, 8 ila 5 inci dereceli kadrolardan sağlık ve teknik hizmetleri sınıfına dahil kadrolar için ilgili lisans programının yer aldığı kod, belirli bir lisans programını gerektirmeyen kadrolar için “4001 Herhangi bir lisans programından mezun olmak” kodu kullanılacaktır.
Bildirimi yapılacak kadroların unvanı, eğitim durumu ve diğer koşulları (sertifika, belge, bonservis ve benzeri) arasında uygunluk şartı aranılacaktır. Öyle ki;
Alan/dal/bölüm ve program eğitimi bulunan ve Nitelik-Kod Kılavuzuna göre eğitime ilişkin kodu bildirilen kadrolar için özel koşul zorunluluğu varsa talep edilebilecek, zorunluluk yoksa talep edilmeyecektir.
Örnek 1- İmam-Hatip unvanlı kadro için Nitelik-Kod Kılavuzundaki ilgili alan/dal/bölüm ve program eğitimine ilişkin kod ile mevzuatı gereğince zorunlu olarak özel koşul da “Yeterlik belgesi” talep edilecektir.
Örnek 2- Muhasebeci unvanlı kadro için Nitelik-Kod Kılavuzundaki ilgili alan/dal/bölüm ve program eğitimine ilişkin kod talep edilecekse özel koşul şartı talep edilmeyecek, sözkonusu kadro için eğitime ilişkin 2001, 3001 veya 4001 kodu talep edilecekse ayrıca özel koşul (sertifika, belge, bonservis ve benzeri) talep edilecektir.
Alan/dal/bölüm ve program eğitimi zorunluluğu bulunmayan ve Nitelik-Kod Kılavuzuna göre eğitime ilişkin 2001, 3001 veya 4001 kodu talep edilecek kadrolar için hizmetin yürütülmesinde zorunlu özel koşullar dışında herhangi bir koşul talep edilmeyecektir.
Örnek- Bilgisayar işletmeni unvanlı kadro için Nitelik-Kod Kılavuzundaki 2001, 3001 veya 4001 kodu ile 6225 kodlu özel koşul “M.E.B.’den onaylı Bilgisayar İşletmeni Sertifikasına Sahip Olmak Şartı” talep edilecektir.
Ancak, 6225 kodu özel koşul olarak memur, hizmetli, veri hazırlama ve kontrol işletmeni ile benzeri kadrolar için talep edilmeyecektir.
Mevzuat gereğince zorunluluk bulunmadıkça kadro unvanı ve Nitelik-Kod Kılavuzundaki eğitime ilişkin kod ile ilgili birden fazla özel koşul talep edilmeyecektir.
Örnek 1- Kaloriferci unvanlı kadro için Nitelik-Kod Kılavuzundaki 6297 kodlu “M.E.B.’den Onaylı Kalorifer Ateşçiliği Sertifikasına Sahip Olmak” veya 6127 kodlu “Kaloriferci Bonservisi Sahibi Olmak” veya 6661 kodlu “3308 Sayılı Kanuna Göre Kalorifercilik Dalında Ustalık Belgesine Sahip Olmak” veya 6663 kodlu “3308 Sayılı Kanuna Göre Kalorifercilik Dalında Kalfalık Belgesine Sahip Olmak” özel koşullarından birisi talep edilecektir.
Örnek 2- Müezzin-Kayyım unvanlı kadro için Nitelik-Kod Kılavuzundaki 7243 kodlu “Diyanet İşleri Başkanlığınca Verilen Müezzin-Kayyımlık Belgesine Sahip Olmak” ve 7235 kodlu “İmam Hatip Lisesi Dışındaki Lise Veya Dengi Okullardan Mezun Olanlar İçin Diyanet İşleri Başkanlığı’ndan Hafızlık Belgesi Sahibi Olmak” özel koşulları mevzuat gereğince zorunlu olduğu için her ikisi de talep edilecektir.
Bir kadro için eğitime ilişkin olarak Nitelik-Kod Kılavuzundan birden fazla alan/dal/bölüm ve program talep edilebilecektir. Bu şekilde talep edilecek alan/dal/bölüm ve program ve özel koşul kodları toplamı 15 adedi geçmeyecektir.
Örnek- Teknisyen unvanlı kadro için Nitelik-Kod Kılavuzundaki ortaöğretime ilişkin farklı alanları içeren kodlar birlikte talep edilebilecektir.,
Kadrolar için Nitelik-Kod Kılavuzundaki “1101 Cinsiyeti erkek olmak” veya “1103 Cinsiyeti kadın olmak” kodu talep edilmeyecektir. Ancak, hizmetin gereği zorunlu olarak cinsiyet talep edilecekse, elektronik ortamda talep öncesi DPB ile mutabakata varıldıktan sonra ilgili kadro için cinsiyet kodu talep edilecektir.
Örnek- Diyanet İşleri Başkanlığı’nda “İmam-Hatip” unvanlı kadro için “Erkek” cinsiyeti ya da Kredi ve Yurtlar Kurumu Kız Öğrenci Yurtlarında istihdam edilecek personel için yurt yönetim memuru unvanlı kadroya “Kadın” cinsiyeti talep edilebilecektir.
Nitelik-Kod Kılavuzunun “Özel Koşullar” bölümündeki; 6551, 7203, 7245, 7257, 7259 ve 7269 nitelik kodları talep edilmeyecektir.
İşe alınma esas ve usulleri özel mevzuatla düzenlenen koruma ve güvenlik görevlisi, bekçi, itfaiye eri, zabıta memuru ve benzeri kadrolar için engelli alım talebinde bulunulmayacaktır.
Kurum ve kuruluşlarca kadrolara ilişkin sınıf, unvan, derece, adet, cinsiyet, istihdam edileceği teşkilat/il-ilçe ile Nitelik-Kod Kılavuzuna göre belirlenecek eğitim ve özel koşul kodları belirlenmek suretiyle elektronik ortamda talepte bulunulacaktır.
Elektronik ortamda yapılan kadro bildirimleri DPB tarafından mevzuat, Nitelik-Kod Kılavuzu ve hizmet gereklerine uygunluk yönünden incelenecektir. Kadro bildirimlerinin uygun görülmesi veya DPB’ce uygun görülmeyen hususların kurum ve kuruluşlarca elektronik ortamda düzeltilmesi halinde rapor alınmasına izin verilecektir. Bu çerçevede alınacak rapor onaylandıktan sonra üst yazı ile DPB’ye gönderilecektir.
Kurum ve kuruluşlarca düzeltilmesi yapılmayan veya onaylı raporları üst yazı ile gönderilmeyen kadro bildirimleri işleme konulmayacaktır.
DPB ile yapılacak;
Kadro bildirimlerine ilişkin görüşmelerde irtibat: (0312) 418 80 71/215
Kurumsal şifre edinme taleplerine ilişkin görüşmelerde irtibat:
(0312) 418 80 71/122 No’lu telefonlardan sağlanacaktır.
15 – Bildirimi yapılan kadrolar hakkında DPB’ce hangi işlem tesis edilmektedir?
Yerleştirmenin Başkanlık adına ÖSYM Başkanlığınca yapılması için ÖSYM, DPB, Sağlık Bakanlığı ve Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığının müşterek katılımıyla bir protokol yapılmış olup, bu protokol gereğince, kurum ve kuruluşlara ait kadro bildirimleri, Nitelik-Kod Kılavuzu, hizmet gerekleri ve mevzuata uygunluk yönünden DPB’ce incelenerek, kurumlarla son mutabakat sağlandıktan sonra yerleştirme yapılmak üzere elektronik ortamda ÖSYM’ye gönderilmektedir.
16 – Bildirimi yapılan kadrolara ilişkin yerleştirme işlemi
ÖSYM Başkanlığınca hangi şekilde yapılmaktadır?
ÖSYM Başkanlığınca, bildirimi yapılan kadrolara yerleştirme adayların eğitim durumları itibariyle ÖMSS/Kura sonuçlarına ve tercihlerine göre yapılmaktadır.
Kurum ve kuruluşlara yerleştirilenlere ilişkin bilgiler ÖSYM’nin internet sitesinden öğrenilmekte olup, posta ile ayrıca bilgi gönderilmemektedir.
17- Kurum ve kuruluşların engelli memur adaylarının atamalarına ilişkin olarak hangi işlemi tesis etmesi gerekmektedir?
Kamu kurum ve kuruluşlarının “Özürlülerin Devlet Memurluğuna Alınma Şartları ile Yapılacak Merkezi Sınav ve Kura Usulü Hakkında Yönetmelik”in 17 nci maddesine göre atamaya yetkili amirin onayı ile beş kişiden oluşan bir değerlendirme komisyonu kurması gerekmektedir.
Bu komisyon, atanmak üzere yerleştirilen adayları, söz konusu kadro için aranılan nitelikler yönünden inceleyerek, nitelikleri uyanların atamalarının yapılmasını teklif etmektedir.
Ataması teklif edilen adaylar, başka bir sınav veya mülakat yapılmaksızın, yerleştirme yapılan kadroya ilgili kurum tarafından doğrudan atanacaktır.
18- Ataması Yapılacak Adaylardan Hangi Belgeler İstenilmektedir?
1) Diploma/geçici mezuniyet belgesinin aslı veya noter onaylı bir sureti,
2) Eğitimini yurtdışında tamamlamış olanlar için diploma denklik belgesinin aslı veya noter onaylı bir sureti,
3)Kadro için özel şart öngörülmüş ise söz konusu belge, sertifika, bonservis ve benzerinden herhangi birisi,
4) “Özürlülük Ölçütü, Sınıflandırması ve Özürlülere Verilecek Sağlık Kurulu Raporları Hakkında Yönetmelik” hükümlerine göre alınmış sağlık kurulu raporu.
19 – Yerleştirilip de atama hakkından feragat eden,
belgelerini teslim etmeyen, atama şartlarını taşımayan adaylar hakkında hangi işlem tesis edilmektedir?
Bu adayların ataması yapılamayacağı gibi bir sonraki EKPSS/Kura sonuçlarına göre gerçekleştirilecek yerleştirmelere katılamayacaktır.
20- Yerleştirme sonuç bildirimleri nasıl yapılmaktadır?
İlgili kamu kurum ve kuruluşları;
1) Yerleştirmesi yapılan kadrolardan atama sonucu göreve başlatılanları,
2) Yerleştirildiği halde süresi içerisinde belge teslim etmeyenleri,
3) Ataması yapıldığı halde göreve başlamayanları,
4) Niteliği uymadığı gerekçesi ile ataması yapılamayan veya ataması iptal edilen adaylara ilişkin bilgileri,
DPB’nin resmi internet sitesindeki “DPB e-Uygulama” kısmının “Engelli Personel İşlemleri ” başlıklı bölümünde yer alan ilgili formlardaki bilgi alanlarını eksiksiz olarak doldurmak suretiyle ayrı ayrı elektronik ortamda söz konusu atamayla ilgili işlemlerin sonuçlandığı tarihten itibaren 15 gün içinde DPB’ye bildirir.
21 – İşyerlerinin engellilerin çalışma şartlarına göre düzenlenmesi
Kamu kurum ve kuruluşları çalışma yerlerini ve eklentilerini, engellilerin erişebilirliğine uygun duruma getirmek, engellilerin çalışmalarını kolaylaştıracak gerekli tedbirleri almak ve engellilerin görev yaptıkları kadronun gereği olan işleri yapabilmeleri için engel durumlarına göre gerek duyulan yardımcı ve destekleyici araç ve gereçleri temin etmek zorundadır.
22 – Kamu kurum ve kuruluşlarında engelli istihdamına ilişkin takip ve denetim nasıl yapılmaktadır?
Kamu kurum ve kuruluşlarında engelli memur çalıştırma yükümlülüklerinin yerine getirilmesinin takip ve denetimi DPB’ce yapılmaktadır.
Kurum ve kuruluşlar; istihdam ettikleri ve işten ayrılan engelli personele ilişkin bilgileri, her yıl Mayıs ayının son günü itibarıyla DPB’nin resmi internet sitesindeki “DPB e-Uygulama” kısmının “Engelli Personel İşlemleri ” başlıklı bölümünde yer alan “İstihdam Edilen Engelli Personele İlişkin Bilgi Formu”ndaki bilgi alanlarını eksiksiz olarak doldurmak suretiyle DPB’ ye elektronik ortamda göndermek zorundadır.
