Ülkemizin sosyal güvenlik sisteminde engelli vatandaşlarımıza ilişkin birçok avantaj var. Bu avantajlardan birisi de engelli çocuğuna bakmak zorunda olan annelerle ilgili.
Sosyal güvenlik mevzuatımızda engelli çocuğu olan anneler ile ilgili emekliliğe ilişkin bir düzenleme var. 5510 sayılı kanunun 28. maddesine göre; emeklilik veya yaşlılık aylığı bağlanması talebinde bulunan kadın sigortalılardan başka birinin sürekli bakımına muhtaç derecede malul çocuğu bulunanların, bu kanunun yürürlüğe girdiği tarihten sonra geçen prim ödeme gün sayılarının dörtte biri, prim ödeme gün sayıları toplamına eklenir ve eklenen bu süreler emeklilik yaş hadlerinden de indirilir.
Bu madde kısaca şu anlama geliyor: Başka birisinin sürekli bakımına muhtaç derecede malul çocuğu bulunan anneler erken emekli olabiliyor.
Hangi anneleri kapsıyor?
Engelli çocuğu olduğu için erken emekli olabilecek annelerin mutlaka sigortalı olması gerekiyor. Buna göre kapsamda şu anneler var:
A) Çalışan tüm anneler.
B) İsteğe bağlı sigortalı veya iştirakçi anneler.
Malul çocuğu bulunan kadın sigortalıların erken emekli olabilmeleri için 01.10.2008 tarihinden sonra geçen prim ödeme gün sayılarının dörtte biri,
1) Prim ödeme gün sayıları toplamına ekleniyor.
2) Eklenen bu süreler emeklilik yaş hadlerinden de indiriliyor.
Örneğin, 01.10.2008 tarihinden sonra 1000 gün prim ödeme gününüz mevcutsa 1000 günlük prim ödeme süresine 250 gün daha eklenecek ve toplam 1250 gün prim ödemiş sayılacaksınız. Ayrıca eklenen bu süre emeklilik yaş haddinizden de düşecek. Böylece daha erken emekli olabileceksiniz.
Nasıl başvuru yapılmalı?
Engelli çocuğu olan annenin erken emekli olabilmesi için çocuğun başkasının bakımına sürekli muhtaç olduğuna ilişkin sağlık kurulu raporu alması gerekiyor.
Bunun için anneler, en son çalışmalarının geçtiği sosyal güvenlik il müdürlüğüne/sosyal güvenlik merkezine başvurmalı. Başvurulan yer, çocukları ‘hakem hastaneler’ denilen sağlık kurulu bulunan hastanelere sevk ederler ve buradan sağlık raporu alınabilir.
Kadın sigortalının başka birinin sürekli bakımına muhtaç derecede malul çocuğunun birden fazla olması halinde, her çocuk için ayrı ayrı sevk yapılmalı.
Kadın sigortalının SGK’ya başvurduğu tarihte aktif olarak çalışıp çalışmadığına bakılmıyor. Yani daha önce çalışması olanlar veya isteğe bağlı olanlar da bu sevk işlemlerini yaptırabilirler.
Eski sigortalılarda uygulama nasıl?
2008 yılı ekim ayı başından önce çalışmaya başlayan ve aynı zamanda başka birinin sürekli bakımına muhtaç derecede malul çocuğu bulunan kadın sigortalının çocuğunun sağlık kurulu tarafından 2008 yılı ekim ayı başından itibaren başka birinin sürekli bakımına muhtaç durumda olduğunun tespit edilerek bildirilmesi halinde, sigortalının 2008 yılı ekim ayı başından itibaren geçen çalışma süresinin dörtte biri, toplam prim ödeme gün sayısına ilave edilir, ilave edilen süre kadar da emeklilik yaş haddinden indirim yapılır.
Yani bu durumda olan anneler için 2008 Ekim ayından önceki çalışmalarına ekleme yapılamıyor.
Yararlanma süresi ne kadar?
Peki, ödenen prime engelli çocuk nedeniyle prim ekleme hangi sürelerde devam ediyor? Uygulama kısaca şu şekilde:
Çocuğun yaşam süresince prim ekleme devam eder.
Evlat edinilen çocuklar için de geçerlidir.
Birden fazla malul çocuğu olanlarda tek hak bulunuyor.
Çocuk Esirgeme Kurumu’nda sürekli yatılı olan çocuklar için bu haktan faydalanma söz konusu değil. Mehmet BULUT
