Türkiye; Birleşmiş Milletler (BM) ve Avrupa Birliği (AB) tarafından çıkartılan düzenlemelere uyum sağlayabilmek için çok sayıda düzenlemeye imza attı. Bu düzenlemeler çerçevesinde engelliler de unutulmadı. Farklı zamanlarda yapılan çalışmalar 2005 yılında “5378 sayılı Engelliler Yasası’ ile tek çatı altında toplandı.
DEVLET CEZAYI ÖDEMİYOR
Bu kanun ile engellilerin çalışma hayatına katılmasının önü açıldı. 4857 sayılı İş Kanunu’nun 30’uncu maddesi ve 5378 sayılı Engelliler Yasası’nın 2’nci Maddesi’ne göre 50 kişi ve üzerinde işçi çalıştıran özel şirketler yüzde 3, kamu işletmeleri ise yüzde 4 oranında engelli personel çalıştırmak zorunda. Çalıştırmayan kurumlara 1907 lira ceza kesiliyor. “Ben şirketimde, fabrikamda engelli çalıştırmam” diyenlerin cezası ise katlanarak artıyor.
Ancak devlet kendi çıkardığı yasanın gereklerini yerine getirmiyor. Yasalar gereği 60 bin 730 engelliye iş vermek zorunda olan devlet şu ana kadar sadece 39 bin engelliyi işe yerleştirildi. Yani engelli kadrosunda 20 bin kişilik açık var. Uyanık devlet iş bulmadığı kişiler için ödemesi gereken 38 milyon liralık cezayı da ödemiyor.
Resmi rakamlara göre özel sektörün de 25 bin engelliyi işe alması gerekiyor. Ancak onların ceza ödememe gibi bir şansları yok. Bunun için daha farklı bir yola başvuruyorlar. Engellileri yarım gün çalıştırıp yasal sorumluluktan kurtuluyorlar…!!!
Yarım gün demek, 1000 lira olan asgari ücretin yarısı 500 lira demek. 15 gün sigorta primi ödemek demek.
YOK BÖYLE BİR UYANLIKLIK
Başkanı olduğum Türkiye Engelli Hakları Federasyonu’nu bir lojistik firması aradı. “Bize 10 engelli personel lazım. Yardımcı olur musunuz?” dedi. Sevindik…
Hemen kayıtlarımıza bakıp istenilen nitelikteki kişilerin CV’lerini o işyerine gönderdik. Bir kaç gün sonra bu arkadaşları görüşmeye çağırdılar. Giden arkadaşlar, “Başkanım yetkililer, ‘buraya kadar gelip yorulmanıza gerek yok. Sigortanızı yapalım ve yarım gün üzerinden maaş verelim’ diyor. Biz üreterek kazanmak istiyoruz. Ancak burada çalışmamız mümkün değil” dediler. Anlayacağınız ‘İş buldum’ diye sevinen engelli şark kurnazı işveren yüzünden bir kez daha üzüldü.
Bilgi almak için aradığım işverenle görüşmem de mümkün ol(a)madı. Yasaların arkasından dolanmak isteyen bu şirkete karşı üyelerimiz adına yasal girişimlerde bulunduk.
DÜNYADA UYGULAMA NASIL?
Evet, biz de ayak oyunları çok… Ancak Batılı ülkelerde durum çok farklı. Örneğin ABD ve İngiltere’de şirketlerin engelli işçi çalıştırması zorunlu. Buna riayet etmeyenleri sert cezalar bekliyor. Fransa’da daha ilginç bir durum söz konusu. İşverenler engelli personel çalıştırmazsa ödemesi gereken cezayı engelli hakları konusunda faaliyet gösteren bir dernek veya özel eğitim kurumuna yatırmak zorunda…
Evet, sevgili kardeşlerim. Gelişmiş ülkelerin tamamında engelli istihdamına yönelik düzenlemelerin tamamı insanları hayata dâhil etmeye odaklı. Bizim ülkemizde ise durum tam tersi. ‘Mış’ gibi yapmanın gelenek haline geldiği ülkemizde devletin de özel sektörün de zihniyetinin değişmesi şart. / Cemalettin Gürsoy
– Müslüman bir kimse asla oturupta bu işi yaptım para verin diyemez!.. İş Adamlarımız bir an Tefekkür etse aslında ! Kendisinin İş talep eden kimse olduğunu hemen İş verirdi. Yani ''Tıfekkeru İnkum Intuv '' Meali de şu ; – Düşünün ki Sizsiniz ???